Krótko o audiacji, zdolnościach i umiejętnościach muzycznych

Jednym z podstawowych pojęć używanych przez profesora Gordona w literaturze dotyczącej Teorii uczenia się muzyki jest audiacja. Co kryje się pod tym pojęciem?

„Audiacja zachodzi wtedy, kiedy muzyka jest słyszana i rozumiana przez zmysł, mimo że nie jest obecna, a nawet nigdy nie była obecna w fizycznym otoczeniu odbiorcy. (…) Audiacji nie nabywa się ani natychmiast, ani szybko. Przyswajanie umiejętności audiowania jest procesem sekwencyjnym, wymagającym czasu.” (1)

Można zatem powiedzieć, że audiacja jest w pewien sposób rodzajem myślenia muzycznego. Tak jak myślimy w języku, jakim swobodnie posługujemy się na co dzień, tak myślenie muzyczne, czyli audiowanie, jest potrzebne do osiągnięcia konkretnego stopnia umuzykalnienia. Audiacja i słuchanie to procesy, które mogą lecz nie muszą występować razem. Można słyszeć, rozpoznawać i mechanicznie zapamiętywać muzykę, ale jej nie audiować. Jednocześnie „[audiacja] zachodzi, gdy człowiek „słyszy” i rozumie muzykę, nawet jeśli nie jest ona fizycznie obecna w jego otoczeniu.”. (2)

Profesor Gordon rozgranicza również znaczenie pojęć uzdolnień i umiejętności muzycznych.

Uzdolnienia muzyczne to bazowy potencjał, z którym człowiek przychodzi na świat, są czymś innym niż jego późniejsze osiągnięcia. Umiejętności muzyczne są natomiast kompetencjami, które zdobywa w wyniku kształcenia (nieformalnego i formalnego), w późniejszych latach życia. Profesor Gordon przestrzega przed mieszaniem lub stosowaniem ich w sposób zamienny. Jego zdaniem rodzi to niebezpieczeństwo zatarcia granic między tym, jaki potencjał dają człowiekowi zdolności, a co osiągnął dzięki pracy nad rozwojem swoich kompetencji. 

„Tak jak nie ma dzieci pozbawionych inteligencji, tak i nie ma takich, które w ogóle nie miałyby uzdolnień muzycznych. Uzdolnienia muzyczne dziecka są wrodzone, ale środowisko wywiera na nie olbrzymi wpływ. (…) Z wielu powodów uzdolnienia większości dzieci, a może nawet wszystkich, nigdy już nie są tak bogate, jak w momencie narodzin, nawet jeśli zbliżają się do tej granicy. (...) Dziecko, które wejdzie w bogate muzycznie otoczenie, w wieku sześciu miesięcy będzie przejawiało wyższy poziom uzdolnień niż dziecko, któremu zapewnimy takie otoczenie dopiero, gdy skończy osiemnaście miesięcy. Wpływ bogatego muzycznie otoczenia na uzdolnienia muzyczne zmniejsza się wraz z upływem czasu. Waga wczesnego, bogatego muzycznie otoczenia jest nie do przecenienia.” (3)

Cytaty pochodzą z:

(1) Edwin E. Gordon, Umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci. Teoria i wskazówki praktyczne, Kraków 1997, s. 22.

(2) Ibidem, s. 14.

(3) Ibidem, s. 13-14.

autor tekstu: Magdalena Abramowicz